۱ - تحویل در محل کارخانه: (EX Works-EXW)

شرط تحویل در کارخانه بدان معنی است که فروشنده هنگامی به تعهدات خود عمل نموده که کالا را در محل کار خود مثلاً کارخانه ،انبار و ... در دسترس خریدار قرار دهد. در این شرط فروشنده مسئولیتی در قبال بار زدن کالا بر روی وسیله نقلیه و یا انجام تشریفات گمرکی جهت آماده نمودن کالا برای صدور ندارد. خریدار مسئولیت پرداخت کلیه هزینه ها و تقبل کلیه ریسکها را در جریان حمل کالا از محل کار فروشنده تا مقصد کالا به عهده خواهد داشت. لذا این شرط حداقل مسئولیت را برای فروشنده در بر دارد.

2-تحویل در نقطه معین: (Free Carrier -FCA)

این روش بدان معنی است که فروشنده هنگامی به تعهد خود عمل مینماید که کالا را برای صادرات آماده نموده و تشریفات گمرکی آن را انجام داده باشد و آن را تحویل حمل کننده تعیین شده توسط خریدار در مکان یا نقطه مشخص شده بدهد. اگر نقطه تحویل کالا در کنار انبار فروشگاه یا کارخانه نباشد، فروشنده کالا را روی وسیله نقلیه (بدون تخلیه) در اختیار حمل کننده یا هر شخص دیگری که توسط خریدار تعیین شده باشد، میدهد. اگر نقطه دقیقی توسط خریدار مشخص نشده باشد، فروشنده مجاز است در داخل محدوده یا حواشی محل مقرر نقطه ای را که حمل کننده باید کالا را تحویل بگیرد، انتخاب نماید.

3-تحویل در کنار کشتی: (Free along side ship - FAS)

بدان معنی است که فروشنده هنگامی به تعهد خود عمل نموده است که کالا در کنار کشتی روی اسکله یا دوبه در بندر معین قرار داده شود. به این ترتیب که خریدار کلیه هزینه ها و ریسکهای خسارت دیدن یا از بین رفتن کالا را از آن لحظه به عهده دارد. بر مبنای این شرط فروشنده بایستی مجوز صدور کالا را برای صادرات دریافت نموده و کلیه هزینه های آماده سازی برای صدور کالا شامل هزینه های تشریفات گمرکی، عوارض صدور، مالیات و سایر مخارجی که مربوط به صدور می باشد، بپردازد.

• این شرط فقط میتواند برای حمل دریایی یا حمل در راههای آبی داخلی مورد استفاده قرار گیرد.

4- تحویل روی عرشه کشتی: (Free on Board-FOB)

تحویل در کشتی یا فوب بدان معناست که فروشنده هنگامی به تعهد خود در مورد تحویل عمل نموده که کالا از نرده کشتی در بندر بارگیری عبور کرده و در کشتی قرار بگیرد. این بدان معناست که خریدار باید کلیه هزینه ها و ریسکهای صدمه دیدن و از بین رفتن کالا را از آن نقطه به بعد بپذیرد. در شرط فوب فروشنده تشریفات صدور کالا را باید راساً انجام دهد.

• این شرط تنها میتواند برای حمل از طریق دریا یا راههای آبی داخلی مورد استفاده قرار گیرد.

5-هزینه و کرایه: Cost and Freight)- CFR)

مبنای هزینه و کرایه بدان معناست که فروشنده باید هزینه کالا و کرایه حمل آن را تا بندر مقصد که در قرارداد مشخص شده است پرداخت نماید، اما ریسک و مسئولیت از بین رفتن یا صدمه دیدن کالا و همچنین هرگونه هزینه اضافی که به علت حوادثی که بعد از زمان تحویل کالا بر روی کشتی اتفاق میافتد، پس از عبور کالا از نرده کشتی در بندر بارگیری از فروشنده به خریدار منتقل میشود. در شرط هزینه و کرایه CFR لازم است فروشنده تشریفات گمرکی را انجام و کالا را آماده صدور نماید.

• از این شرط فقط در حمل دریایی یا راههای آبی داخلی میتوان استفاده نمود.

6-هزینه، بیمه و کرایه: (Cost Insurance and Freight -CIF)

مبنای سیف بدان معناست که فروشنده تعهدات یکسانی مانند شرط سی اف آر دارد به اضافه آنکه او موظف است کالا را برای خریدار در مقابل خطرات صدمه دیدن یا از بین رفتن در طی حمل بیمه دریایی بنماید. لذا فروشنده قرارداد بیمه را منعقد نموده و حق بیمه را پرداخت می نماید. خریدار لازم است بداند که در قرارداد بر اساس شرط سیف، فروشنده موظف است کالا را برای حداقل پوشش بیمه نماید. در قرارداد بر اساس شرط سیف فروشنده باید گواهی صدور را اخذ و کلیه تشریفات مربوطه را انجام داده و کالا را آماده صدور نماید.

• این مبنا فقط میتواند برای حمل دریایی و راههای آبی داخلی مورد استفاده قرار گیرد.

7-کرایه حمل پرداخت شده: (Carriage Paid To-CPT)

مبنای کرایه حمل پرداخت شده یا (CPT) بدان معنی است که فروشنده هزینه حمل را تا مقصد معین پرداخت مینماید. اما ریسک از بین رفتن یا صدمه دیدن به علاوه هر گونه هزینه اضافی که به علت حوادثی که بعد از تحویل کالا به اولین حمل کننده اتفاق میافتد، از فروشنده به خریدار منتقل میگردد. حمل کننده به معنای هر شخصی است که در قرارداد حمل متعهد به انجام یا خرید خدمات حمل به وسیله راه آهن، جاده، هوا دریا یا راههای آبی داخلی یا ترکیبی از این شیوه ها میگردد.

• اگر حمل کنندگان متعدد جهت ارسال کالا به مقصد مورد استفاده قرار گیرند، ریسک از فروشنده به خریدار با تحویل به اولین حمل کننده منتقل خواهد گردید.
• در مبنای CPT لازم است که فروشنده همه تشریفات صدور کالا را انجام و آن را آماده صدور نماید.
• این مبنا یا شرط را میتوان برای هرگونه شیوه حمل از جمله حمل مرکب نیز مورد استفاده قرار داد.

8-کرایه حمل و بیمه پرداخت شده: (Carriage and Insurance Paid to-CIP)

مبنای کرایه حمل و بیمه پرداخت شده CIP بدان معنی است که فروشنده تعهدات یکسانی مانند مبنای کرایه حمل پرداخت شده CPT دارد به اضافه این که فروشنده باید کالا را برای خریدار در مقابل خطر از بین رفتن یا صدمه دیدن در حین حمل بیمه نماید.

• خریدار باید آگاه باشد که تحت شرط CIP، فروشنده تنها موظف است کالا را برای حداقل پوشش بیمه نماید.
•  این مبنا میتواند برای هر نوع حمل از جمله حمل مرکب به کار گرفته شود.

9-تحوبل در مرز: (Delivered at frontier -DAF)

مبنای تحویل در مرز بدان معنی است که فروشنده هنگامی به تعهداتش عمل میکند که کالا را پس از انجام تشریفات صدور در نقطه و محل تعیین شده در مرز قبل از گمرک مرزی کشور همسایه یا مرز کشور خریدار تحویل نماید. واژه (مرز) ممکن است برای هر مرزی از جمله مرز کشور صادر کننده به کار برده شود. لذا این موضوع حائز اهمیت بسیار است که مرز مورد نظر به دقت و با ذکر محل و نقطه مورد نظر تعریف گردد.

• این شرط در ابتدا به منظور استفاده در موارد حمل کالا با راه آهن یا جاده طراحی گردید ولی در حال حاضر میتواند برای هر نوع حملی مورد استفاده قرار گیرد.

10-تحویل در مقصد روی کشتی: (Delivered EX SHIP-DES)

مبنای تحویل در مقصد روی کشتی بدان معنی است که فروشنده هنگامی تعهد خود را در مورد تحویل انجام داده است که کالا را روی کشتی در مقصد و در بندر نامبرده شده، قبل از انجام تشریفات گمرکی برای ورود به اختیار خریدار قرار دهد فروشنده باید کلیه هزینه ها و خطرات را برای رسانیدن کالا تا بندر مقصد تقبل نماید.

• این مبنا یا شرط فقط میتواند برای حمل دریایی یا راه های آبی داخلی مورد استفاده قرار گیرد.

11-تحویل روی اسکله: (Delivered EX Quay-DEQ)

مبنای تحویل روی اسکله DEQ بدان معناست که فروشنده هنگامی به تعهد خود در تحویل کالا عمل نموده است که کالا را روی اسکله در بندر تعیین شده به عنوان مقصد در اختیار خریدار قرار دهد. که خریدار را ملزم مینماید کالا را از گمرک ترخیص نموده و کلیه عوارض ورود، مالیات و سایر هزینه های مربوط به ورود کالا را بپردازد.

12-تحویل در مقصد - عوارض پرداخت نشده: (Delivered Duty Unpaid-DDU)

در مبنای تحویل در مقصد - عوارض پرداخت نشده هنگامی فروشنده به تعهد خود در مورد تحویل کالا عمل نموده که کالا را در یک نقطه معین در کشور خریدار، روی وسیله نقلیه قبل از تخلیه کالا در اختیار او قرار دهد. فروشنده باید هزینه ها و خطرات رساندن کالا تا آن نقطه معین به جز عوارض مالیاتها و سایر هزینه های رسمی همچنین هزینه ها و خطرات انجام تشریفات گمرکی را متقبل شود. خریدار باید هرگونه هزینه و خطری که در اثر غفلت او در ترخیص کامل کالا برای ورود به وجود آید، متحمل شود.

13-تحویل در مقصد - عوارض پرداخت شده: (Delivered Duty Paid-DDP)

بدان معنی است هنگامی ثابت میشود فروشنده تعهدات خود را در مورد تحویل کالا ایفا نموده است که کالا را در محل معین شده در کشور خریدار در اختیار او قرار دهد. فروشنده باید کلیه خطرات و هزینه ها شامل عوارض مالیاتها و سایر هزینه های تحویل کالا تا مقصد را تقبل نموده، تشریفات لازم برای ورود کالا را نیز انجام و کالا را ترخیص نماید. در حالی که مبنای تحویل در کارخانه EXW حداقل تعهدات را برای فروشنده در بر دارد مبنای DDP نشانگر حداکثر تعهد برای فروشنده میباشد.

منبع: مدیریت واردات کالا تألیف ابراهیم زارعی، حسن بقایی